01 Ocak 2023 tarihi itibariyle Tehlikeli Maddeler Kuralları (DGR) eğitimleri Yetkinlik Bazlı Eğitim Değerlendirmesi (Competency Based Training Assessment, CBTA) olarak yeni bir eğitim anlayışı içine girmiş bulunmaktadır.


Bu sebepten dolayı IATA DGR 63. versiyon güncel kitaptaki bulunan kategoriler gelecek sene kaldırılmış olacak. Kolaylık sağlamak ve geleneksel kategorileri karşılık gelen yeni kurslarla karşılaştırmak için lütfen aşağıdaki tabloyu inceleyebilirsiniz.

Yetkinlik Bazlı Eğitim Değerlendirmesi Bileşenlerini aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

Bu nedenle, tehlikeli maddelerin hava yoluyla güvenli ve verimli bir şekilde taşınması için yetkin bir işgücünün oluşturulması için aşağıdaki bileşenler esastır.

  1. *Eğitimin amacını, görev listesini ve eğitimi tasarlarken yerine getirilmesi gereken gereksinimleri açıklayan bir eğitim spesifikasyonu;
  2. *Eğitim sırasında farklı aşamalarda geçerli ve güvenilir kanıt toplamak için süreç ve araçlar sağlayan bir değerlendirme planı;
  3. *Yeterlilikleri elde etmek için gerekli eğitimi açıklayan bir eğitim planı;
  4. *Eğitim ve değerlendirme materyalleri ve diğer kurumsal kaynaklar, eğitim ve değerlendirme planlarını uygulamak için gereklidir; ve
  5. *Bir program değerlendirme raporu.

Yetkinlik, işteki başarılı performansı güvenilir bir şekilde tahmin etmek için kullanılan insan performansının bir boyutudur. Belirli bir yeterlilik düzeyine ulaşmak için belirli koşullar altında faaliyet ve görevleri yerine getirmek için ilgili bilgi, beceri ve tutumları harekete geçiren davranışlarla kendini gösterir ve gözlemlenir.

Yetkinlik Faktörü

Tehlikeli mallar görevini yerine getirmek, belirli görevin karmaşıklığına ve operasyonel ortama bağlı olarak farklı düzeylerde bilgi, beceri ve tutum gerektirebilir. Bir görevin başarılı bir şekilde tamamlanması için çalışanın bilgi, beceri ve tutumunun ne kadar kritik olduğunu belirlemek için bir yeterlilik düzeyi geliştirilmelidir. Bu nedenle, bir çalışanın yetkinlik faktörlerinin ilgili yeterlilik düzeyini belirlemek için işveren, görevlerin ve bağlamın karmaşıklığını, işin kapsamını (rutin, öngörülebilirlik ve bağımlılıklar) ve çalışanın görevleri yerine getirirken özerklik düzeyini dikkate almalıdır.

Yeterlilik, giriş, temel, orta ve ileri düzey olmak üzere dört düzeye ayrılabilir ve bir çalışanın atandığı işlev(ler)le ilgili bireysel görevlere uygulanabilir.

Yetkinlik Bazlı Eğitim ve Değerlendirme İş Akış Şeması

Yetkinlik bazlı eğitim ve değerlendirme programlarının oluşturulması, analiz, tasarım, geliştirme, uygulama ve değerlendirme olmak üzere beş aşamayı içerebilir. İşte her aşamanın kısa bir özeti:

FAZ 1- Eğitim ihtiyaçlarını analiz edin: Yetkinlik bazlı bir eğitim ve değerlendirme programının geliştirilmesi ve uygulanmasında ilk aşama, eğitim ihtiyaçlarının analiz edilmesidir. Eğitim ihtiyaçlarının analiz edilmesi çok önemlidir, çünkü tespit edilen ihtiyaçlar, ihtiyaç duyulacak eğitim ve değerlendirme metodolojilerinin tip(ler)inin temelini oluşturacaktır. Eğitim ihtiyaçları, büyük ölçüde dahili süreç akışına bağlı olarak, işverenin ortamına ve gereksinimlerine özeldir. HEM olarak bu kısım müşterilerden gelecek talep doğrultusunda olduğu için her hangi bir aktif rol almamaktadır.

FAZ 2- Tasarım yeterliliğine dayalı eğitim ve değerlendirme (CBTA): Eğitim ihtiyaçlarının analizi, yeterliliğe dayalı eğitim ve değerlendirme programının temelini oluşturacak ve bu aşama programın omurgasını geliştirecektir. Bu aşama, önceki aşamada üretilen eğitim spesifikasyonuna dayalı olarak iki ana bileşenin tasarlanmasını içerir:

- kursiyerlerin yeterliliğini değerlendirmek için kullanılacak bir değerlendirme planı;

- eğitim kursunun geliştirilmesini ve verilmesini sağlayacak bir eğitim planı.

FAZ 3- Eğitim ve değerlendirme materyallerini gelişimi: Yetkinliğe dayalı bir eğitim ve değerlendirme programı geliştirme ve uygulamanın bu aşamasında, eğitim tasarımcısının 2. Aşamadan türetilen eğitim ve değerlendirme planlarına dayalı olarak eğitim ve değerlendirme materyallerini geliştirmesi gerekecektir. Tipik eğitim ve değerlendirme materyalleri arasında eğitim notları, öğrenci el kitabı, vaka çalışmaları, sunumlar, video klipler, sınavlar, pratik alıştırmalar ve iş başında gözlemler.

FAZ 4- Eğitim ve değerlendirme planlarına göre eğitim: Eğitim ve değerlendirme materyalleri iyi bir şekilde hazırlandığında eğitim tasarımcıları, eğitimin planlandığı şekilde yürütülmesi için gerekli tesis ve ekipmanları ve eğitim ve değerlendirme personelini belirlemelidir. Temel tehlikeli madde eğitim kursu/kursları için kurs eğitmeni, eğitim ve değerlendirme personeli olacaktır.

FAZ 5- Eğitim ve değerlendirme programını değerlendirin: Eğitim programının etkinliğini sağlamak HEM’in sorumluluğundadır. Bir eğitim döneminin sonunda, işyerinde öğrenmenin yeterliliğe doğru ilerlemesini desteklemede eğitim ve değerlendirme programının etkinliğini belirlemek için kursiyerlerden ve eğitim ve değerlendirme personelinden geri bildirim toplanmalıdır. Eğitimin değerlendirilmesi, kurs sonuçları, kursiyer geri bildirimi, diğer eğitim ve değerlendirme personelinden gelen raporlar, denetim raporları ve olay raporları gibi geçerli ve güvenilir kanıtlara dayanmalıdır. Bu değerlendirme, yetkinlik temelli eğitim ve değerlendirme tasarımında değişiklik veya iyileştirmelerin yapılmasına yol açabilir. Eğitim programının etkinliğinin değerlendirilmesinden işveren veya atanan değerlendirici sorumludur. Bu sorumluluk atanmış bir değerlendiriciye devrediliyorsa, bu kişi şirketin tüm programı ilk aşamadan geliştirme sürecine aşina olmalıdır.